Yeni bitki çeşidi, bir veya birden fazla genotipin ortaya çıkardığı bazı özelliklerin kendisini göstermesiyle tanımlanan ve aynı tür içindeki diğer genotiplerden en az bir tipik özelliği ile ayrılan ve değişmeksizin çoğaltmaya uygunluğu bakımından bir birim olarak kabul edilen en küçük taksonomik kısım içerisinde yer alan bitki grubunu
temsil etmektedir.

Bitki çeşidi tescili ise, yurt içinde veya yurt dışında ıslah edilen veya bulunan ve geliştirilen bitki çeşitlerinin farklı, yeknesak ve durulmuş olduğunun ve/veya biyolojik ve teknolojik özellikleri ile hastalık ve zararlılara dayanıklılığının ve tarımsal değerlerinin tespit edilerek kütüğe kaydedilmesi işlemidir.

Yeni bitki çeşitlerine ilişkin tescil belgeleri Tarım Bakanlığı tarafından düzenlenmektedir. Bakanlık tarafından tescile konu bitki grupları;

• tarla bitkileri,
• süs bitkileri,
• sebze,
• meyve, asma ve ağaçlar olarak sınıflandırılmıştır.

Tarım Bakanlığı nezdinde bitki çeşitlerinin tescile konu olabilmesi için;

• yenilik
• farklılık
• yeknesaklık,
• durulmuşluk özelliklerine sahip olması gerekmektedir.

Çeşit hakkı, tarımın ekonomide önemli yer tuttuğu ülkemizde ciddi etkiler
doğurabilecek nitelikte bir fikri mülkiyet hakkıdır. Yeni bitki çeşitlerinin kayıt altına alınması, sektördeki ulusal ve uluslararası pazar payının arttırılması, bitki çeşidinin gelişim tabiatı, kullanım şekli, adaptasyonu vb. konularda çiftçilere bilgi vermesi, üretimde kalitenin ön plana çıkarılması, verimliliğin arttırılması, tarımsal ilerleme ve kalkınma konuları bakımdan önem teşkil etmektedir.

Tescil edilen bitki çeşitleri, sahibinin izni olmadan üretilemez, çoğaltılamaz,
depolanamaz, ithal ve ihraç edilemez, verim için geliştirilemez.

• Çeşit tescil başvurusu,
• üniversiteler
• kamu tarımsal araştırma enstitüleri
• özel sektör tarımsal araştırma kuruluşları
• gerçek / tüzel kişiler
• tohumluk üretici kuruluşlar adına yapılabilmektedir.

Koruma süresi ıslahçı hakkının tescilinden itibaren yirmi beş yıldır. Bu süre ağaçlar, asmalar ve patates için otuz yıldır. Koruma süresinin sona ermesi, takvim yılı sonu itibarıyla hesaplanır.

UPOV, bitki çeşitlerinin korunması için oluşturulmuş uluslararası bir örgüttür.

Türkiye, 65. üye olarak 18 Kasım 2007 tarihinde UPOV’a kabul edilmiştir.

UPOV Sözleşmesi’nde bir bitki çeşidi üzerinde ıslahçı hakkının tanınabilmesi için çeşidin dört koşulu sağlaması öngörülmüştür. Bu koşullar çeşidin,

• yeni,
• farklı,
• yeknesak,
• durulmuş olmasıdır.

Türkiye Cumhuriyeti’nin UPOV Sözleşmesi’ne üye olması, kendi ıslahçılarına diğer üye devletlerin ülkelerinde korumadan yararlanma olanağı sağlanmakta ve yabancı ıslahçılara kendi ülkesinde ıslah faaliyetlerine yatırım yapma ve yeni çeşit piyasaya sürme konusunda avantaj sağlamaktadır