Marka ve Patent

Ara
Close this search box.

Dünyanın gitgide küçülmesine sebep olan sosyal medya ve dijital teknolojiler, genişleyen dünya pazarında uluslararası mal ve hizmet dolaşımının önü alınamaz bir hıza ulaşmasını sağladı. Böylesi bir dönemde mal ve hizmetlerini sayısız ülkede pazarlama isteği ve ihtiyacında olan girişimciler için de marka ve tasarım başta olmak üzere tüm fikri ve sınai mülkiyet haklarını uluslararası alanda koruma gerekliliği en üst seviyeye ulaştı.

Bu noktada ilk bilinmesi gereken, az sayıda bölgesel oluşum mevcut olsa da, tüm ülkeleri kapsayan bir uluslararası marka, tasarım ya da sınai mülkiyet koruması üst yapısının bulunmamasıdır. Bu nedenle, her bir ülke ya da varsa bölgesel yapılanmanın mevzuatı çerçevesinde tek tek tescil başvurusu yapılması gerekmektedir. Hangi ülkelerde hangi yöntemle başvuru yapılacağına ve söz konusu ülke(ler)de markanın ve tasarımın tesciline engel teşkil edebilecek risklerin belirlenmesinin ardından, en uygun strateji ile hareket edilmesi gerekmektedir. Ürün ve hizmet sağlanacak ülkelerde tescil alınması her şeyden önce kötü niyetli üçüncü kişilere karşı oldukça önemli rol oynamaktadır. Tescil işlemlerinin ertelenmesi ya da ihmali kısa ve uzun vadeli birçok zarar ve riski beraberinde getirecektir.

Yurtdışında marka ve tasarım başvurusu yaparken izlenebilecek çeşitli yöntemler bulunmaktadır.

Hedef ülkede, ülkenin kendi mevzuatına, ücretlerine ve istenen belgelerine göre yerel bir vekil aracılığıyla yapılabilecek marka ve tasarım başvuru yöntemidir. Ülkelerin prosedürlerine göre farklılık göstermekle birlikte basit imzalı, noter onaylı, apostilli ya da elçilik onaylı vekaletname ve ek belge gereksinimleri doğabilir. Tek tek ülkelere yapılan başvuruların yanı sıra EUIPO, OAPI gibi birden fazla ülkenin bir araya gelerek oluşturduğu bölgesel yapılanmalara da aynı gereklilikler çerçevesinde bu kanalla başvuru yapılabilmektedir.

Başvuruların yapılabilmesi için basit imzalı vekaletname gerekmektedir. (buradan indirebilirsiniz)

Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) aracılığıyla Türkiye’nin de 1999 yılından beri taraf olduğu Madrid Protokolü çerçevesinde toplam 106 ülkenin tamamına ya da belli bir kısmına aynı anda tek bir başvuru yapma imkanı bulunmaktadır. Tasarımlar ise yine WIPO aracılığıyla Türkiye’nin de taraf olduğu Cenevre Metni kapsamında 63 ülkenin tamamına ya da bir bölümüne aynı anda tek başvuru yapılabilmektedir.

Özellikle birden fazla ülkeyi içeren başvurularda hesaplı bir çözüm olması ve her ülkede yerel vekil gerektirmeden işlem yapabilme kolaylığı sağlaması açısından sıklıkla tercih edilen bir marka ve tasarım tescil sistemidir.

WIPO aracılığıyla Türkiye’den yapılacak ilk marka başvuruları yalnızca TürkPatent aracılığıyla yapılabilir. Bu yolla WIPO’ya bir kez yapılan marka başvurularına sonradan ülke eklenmesi işlemi ise doğrudan WIPO sistemi üzerinden yapılabilmektedir. Marka başvurularında bu yöntemin kullanılabilmesi için belli başlı gerekliliklerin yerine getirilmesi gerekmektedir. Öncelikle başvurusunu yapacağınız markanın birebir logo, başvuru sahibi ve sınıflarını içeren şekilde Türkiye’de de başvurusu olmalıdır.

İlk aşamada yerel vekil ihtiyacı olmasa da, her bir ülkeden gelmesi olası ret, itiraz, sınıf düzenleme gibi taleplere yanıt verilebilmesi için ücreti mukabilinde gerekli belgelerin de sağlanması şartıyla yerel vekille çalışma zorunluluğu ortaya çıkabilir. Bu tür işlemlerde başvuru sahibi olarak söz konusu ülkelerde aracısız hareket edebilme olasılığı bulunmamaktadır.

Unutulmaması gereken önemli noktalardan biri de WIPO’nun başvuruyu sahipten ülkelere ileten bir aracı kurum olduğu ve başvuru ellerine ulaştıktan sonra her bir ülkenin başvuruyu kendi marka mevzuatı çerçevesinde incelediği; bu bağlamda her ülkenin başvuruyu kısmen veya tamamen reddetme ya da tescil etme hakkına sahip olduğudur. Ancak, bir ülkedeki herhangi bir karar diğer ülkelerde başvuruya ilişkin işlemleri ve kararları etkilemez.

Türkiye’de baz alınan başvuru WIPO aracılığıyla yapılan başvuruyu başvuru tarihinden itibaren 5 yıl süreyle etkileyebilmektedir. Ana başvurunun 5 yıllık bağımlılık süresi içerisinde Türkiye’de herhangi bir nedenle hükümden düşmesi, kısmen veya tamamen iptal edilmesi gibi durumlarda WIPO başvurusu da başvuruya konu tüm ülkelerde aynı şekilde etkilenecektir. Bu tür bir hak kaybettirici etkiye maruz kalan başvuruların sahipleri, bu durumdan etkilenmeden tescilin devamını sağlamak istedikleri ülkelere, WIPO’nun bildiriminden itibaren 3 ay içinde söz konusu ülkeler izin verdiği müddetçe dönüştürme talebinde bulunarak başvurularını herhangi bir değişiklik yapmadan ve uluslararası başvurunun başvuru tarihi korunacak şekilde ulusal başvuruya çevirebilirler. 5 yıllık sürenin dolmasının ardından ise uluslararası tescil, esas başvurudan bağımsız hale gelir.

Markanın aksine WIPO üzerinden yapılan tasarım başvurularında ise Türkiye’de herhangi bir ana başvuru olması gerekliliği ve bağımlılık süresi gibi bağlayıcılığı olan durumlar söz konusu değildir. Hatta istendiği takdirde Türkiye’ye de WIPO üzerinden tasarım başvurusu yapılabilir.

WIPO aracılığıyla marka başvurusu yapılabilen ülkeler

AB

Gürcistan

Mısır

ABD

Hindistan

Moğolistan

Afganistan

Hırvatistan

Moldova

Almanya

İngiltere

Monako

Antigua Barbuda

İran

Mozambik

Arnavutluk

İrlanda

Namibya

Avustralya

İspanya

Norveç

Avusturya

İsrail

OAPI

Azerbaycan

İsveç

Özbekistan

Bahreyn

İsviçre

Polonya

Belarus

İtalya

Portekiz

Benelüks

İzlanda

Romanya

Bonaire, Sint Eustatius ve Saba

Japonya

Ruanda

Bosna Hersek

Kamboçya

Rusya

Botsvana

Kanada

Samoa

Brezilya

Karadağ

San Marino

Brunei Darüsselam

Kazakistan

Sao Tome ve Principe

Bulgaristan

Kenya

Sierra Leone

Butan

Kıbrıs

Singapur

Çek Cumhuriyeti

Kırgızistan

Sint Maarten

Cezayir

Kolombiya

Sırbistan

Çin

Küba

Slovakya

Çuraçao

Kuzey Kore

Slovenya

Danimarka

Laos

Sudan

Endonezya

Lesoto

Suriye

Ermenistan

Letonya

Tacikistan

Estonya

Liberya

Tayland

Esvatini

Liechtenstein

Tunus

Fas

Litvanya

Türkmenistan

Filipinler

Macaristan

Ukrayna

Finlandiya

Madagaskar

Umman

Fransa

Makedonya

Vietnam

Gambiya

Malavi

Yeni Zelanda

Gana

Malezya

Yunanistan

Güney Kore

Meksika

Zambiya

  

Zimbabve


WIPO aracılığıyla tasarım başvurusu yapılabilen ülkeler

AB

Letonya

ABD

Liechtenstein

Almanya

Litvanya

Arnavutluk

Macaristan

Azerbaycan

Makedonya

Belize

Meksika

Benelüks

Mısır

Bosna Hersek

Moğolistan

Botsvana

Moldova

Brunei Darüsselam

Monako

Bulgaristan

Namibya

Danimarka

Norveç

Ermenistan

OAPI

Estonya

Polonya

Finlandiya

Romanya

Fransa

Ruanda

Gana

Rusya

Güney Kore

Samoa

Gürcistan

San Marino

Hırvatistan

Sao Tome ve Principe

İngiltere

Singapur

İspanya

Sırbistan

İsrail

Slovenya

İsviçre

Surinam

İzlanda

Suriye

Japonya

Tacikistan

Kamboçya

Tunus

Kanada

Türkiye

Karadağ

Türkmenistan

Kırgızistan

Ukrayna

Kuzey Kore

Umman

 

Vietnam

EUIPO aracılığıyla yapılan tek marka ya da tasarım başvurusu ile 27 Avrupa Birliği (AB) ülkesinde marka koruması elde edilebilmektedir. Tescil, AB’ye üye tüm ülkeleri kapsamaktadır. EUIPO aracılığıyla yapılan marka ve tasarım başvuruları WIPO üzerinden de ulusal yolla da yapılabilmektedir.

Hem marka hem de tasarım tescil süreçleri birçok ülke ve oluşuma kıyasla oldukça kolay ve hızlı ilerlemektedir.

Markalar için benzer marka sebebiyle re’sen ret sistemi yoktur. Bunun yerine benzer olduğu tespit edilen markaların sahiplerine markanıza ilan süresince itiraz edebileceklerine dair bir bildirim gönderilir. Marka sahipleri markanıza ilanda itiraz dosyalayıp haklı bulunmadığı sürece markanız benzer markalar nedeniyle reddedilmez. Başvurudan tescile kadar olan süre, herhangi bir itiraz ve ret durumuyla karşılaşılmaması halinde, yaklaşık 9 ila 12 aydır.  Koruma süresi 10 yılda bir sonsuz kere yenilenebilir.

Tasarımlar için ise süreç çok daha kısadır. Tasarım başvurunuz yapıldıktan sonra şekli incelemeye tabi tutulur ve bunun ardından herhangi bir ilan süreci olmaksızın tescile bağlanır. Başvurudan tescile kadar olan süre yaklaşık 1 hafta ila 1 aydır. Üçüncü kişilerin tasarımınıza karşı iptal işlemi başlatma hakkı bulunmaktadır. Koruma süresi 5’er yılda bir maksimum 25 yıla kadar uzatılabilir.

AB üyesi ülkeler

 

Avusturya

İtalya

Belçika

Letonya

Bulgaristan

Litvanya

Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY)

Lüksemburg

Çekya

Malta

Danimarka

Hollanda

Estonya

Polonya

Finlandiya

Portekiz

Fransa

Romanya

Almanya

Slovakya

  

Yunanistan

Slovenya

Macaristan

İspanya

İrlanda

İsveç

 

Hırvatistan

OAPI aracılığıyla yapılan tek bir marka ve tasarım başvurusu Fransızca konuşan 17 Afrika ülkesinde geçerlidir. Bu sisteme hem ulusal yolla hem de WIPO üzerinden başvuru yapılabilmektedir. Bu sistemi diğerlerinden ayıran en önemli özellik, ülkesel patent ofislerinin ve mevzuatlarının olmaması sebebiyle bu 17 Afrika ülkesine tek tek başvuru yapma seçeneğinin olmaması, dolayısıyla bu ülkelerden sadece birine dahi başvuru yapılması isteniyorsa tek yolun OAPI başvurusu olmasıdır.

Başvurular OAPI’nin merkez ofisinin bulunduğu Kamerun Yaounde’ye ya da üye ülkelerdeki irtibat ofislerine yapılabilir. Marka başvurularında mal sınıfları ile hizmet sınıfları aynı başvuruda bir arada bulunamaz. Yani mal ve hizmet sınıfları olan bir başvurunuz varsa, mallar için ayrı hizmetler için ayrı başvuru yapılması gerekir. Re’sen ret yoktur, sadece şekli inceleme vardır. Başvurudan tescile kadar geçen süre, herhangi bir ret ya da itiraz olmaması halinde, yaklaşık 9-12 aydır. Marka, birçok ülkeden farklı olarak, tescilden sonra ilana çıkarılır ve 6 ay ilanda kalır. Koruma süresi 10 yılda bir sonsuz kere yenilenebilir.

OAPI tasarım koruma süresi ise 5’er yılda bir maksimum 15 yıla kadar uzatılabilir.

OAPI üyesi ülkeler

 

Benin

Senegal

Gine

Ekvator Ginesi

Moritanya

Kamerun

Burkina Faso

Togo

Gine Bissau

Fildişi Sahilleri

Nijer

Kongo

Çad

Komorlar

Orta Afrika Cumhuriyeti

Gabon

 

Mali

 

Tüm bu başvuru yöntemlerinin dışında Andean Paktı (Bolivya, Kolombiya, Ekvador ve Peru) ve ARIPO (Botsvana, Lesotho, Liberya, Malavi, Namibya, Svaziland, Uganda, Zimbabve ve Tanzanya) üzerinden de bölgesel marka tescil başvurusu yapma imkânı bulunmaktadır.

 

Gamze Bakır

Gamze C. Bakır, yerli ve yabancı müvekkillere Türkiye ve yurtdışında fikri mülkiyet haklarının korunmasına yönelik danışmanlık vermektedir. Uzun yıllar bir danışmanlık firmasının Uluslararası Marka ve Tasarım Departmanında yönetici olarak çalışan Bakır, yurtdışı marka ve tasarım başvuru şekilleri, ülke prosedürleri, tescil ve sonrası işlemler ve kurum içi ve dışı eğitimler konusunda tecrübe sahibidir.

Gamze C. Bakır, sınai mülkiyet alanında ulusal ve uluslararası birçok eğitime, seminere ve toplantıya katılmıştır. Türkiye’de birçok kurumda konuşmacı olarak yurtdışı marka ve tasarım tescili konularında eğitimler vermiştir.

2013 yılında, TürkPatent nezdinde işlem yapma yetkisi veren Marka Vekili unvanını kazanmıştır.

Katıldığı Uluslararası Etkinlikler

INTA Seattle, 17-24 Mayıs 2018

Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) ziyareti, Cenevre, 21-24 Ocak 2018

ECTA Budapeşte, 28 Haziran – 1 Temmuz 2017

INTA Barselona 20-25 Mayıs 2017

Avrupa Fikri Mülkiyet Ofisi (EUIPO) ziyareti, Alicante, 19-23 Şubat 2017

ECTA Dubrovnik, 22-25 Haziran 2016

INTA Orlando, 21-25 Mayıs 2016

ECTA Hamburg, 10-13 Haziran 2015

INTA San Diego, 2-6 Mayıs 2015

INTA, “Hot Trademark Issues in the Middle East, Africa and South Asia Region,” Dubai, 9-10 Aralık 2013

Eğitim

Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Yüksek Lisans (2011)

Hacettepe Üniversitesi, Lisans (2005)

Nihan Saman

Nihan Ö. Saman, yerli ve yabancı müvekkillere Türkiye ve yurtdışında fikri mülkiyet haklarının korunmasına yönelik danışmanlık vermektedir. Uzun yıllar bir danışmanlık firmasının uluslararası marka ve tasarım departmanında çalışan Saman, yurtiçi ve yurtdışı marka ve tasarım başvuru şekilleri, ülke prosedürleri, tescil ve sonrası işlemler ve kurum içi eğitimler konusunda tecrübe sahibidir.

Nihan Ö. Saman, birçok ulusal ve uluslararası eğitim ve seminere katılmıştır.

2013 yılında, TürkPatent nezdinde işlem yapma yetkisi veren Marka Vekili unvanını kazanmıştır.

Sertifikalar & Aldığı Eğitimler

Fikri ve Sınaî Mülkiyet Hakları, Ulusal ve Uluslararası Uygulamalar, FİSAUM, Ankara Üniversitesi, 2014

Seminar on the Madrid System for the International Registration of Marks, WIPO, Cenevre, 2014

Dış Ticaret Uzmanlığı Eğitimi, Sun Akademi, Ankara, 2009

Eğitim

Hacettepe Üniversitesi, 2005 (Lisans)

Hacettepe Üniversitesi, 2011 (Yüksek Lisans)